बालबालिकाको कान पाक्ने समस्या र बचाउने उपायहरू
इन्भेष्टाेपेपर । कार्तिक २, २०७७
कानमा सबैभन्दा बढि देखिने समस्या भनेको पाक्ने हो । यो जुनसुकै उमेरका मानिसलाई हुन सक्छ। तर, यस समस्याबाट बढि मात्रामा बालबालिका प्रभावित हुने गर्दछन् ।
कानको संक्रमण तीन किसिमबाट हुन्छ। पहिल्यै नाकको बाटो भएर कानमा फोहोर छिरेपछि, दोस्रो रगतबाट फैलिएर र तेस्रो कानबाट सिधै जान सक्छ।
सामान्यतया कानभित्र संक्रमण वा चोट लाग्दा त्यहाँबाट तरल पदार्थ बग्नुलाई कान पाक्नु भनिन्छ । बनावटका आधारमा बाहिरी, मध्य र भित्री गरी कानलाई तीन भागमा वर्गिकरण गरिएको हुन्छ ।
कानको मध्य भागमा संक्रमण हुँदा पिप जम्छ र जमेको पिप बाहिर निस्कनुलाई कान पाकेको भनिन्छ । बच्चाहरुमा कान पाक्दा कान दुख्ने, ज्वरो आउने र रुघाखोकी लाग्ने जस्ता लक्षणहरु देखिन्छन् ।
कानको भित्रि भागमा हुने कक्लिया र भेस्टिबुलमा समस्या आएमा वा भित्रि भागमा संक्रमण भएमा चक्कर आउने, वाकवाक लाग्ने र बान्ता हुने गर्दछ । कानभित्र ट्युमर भएमा पनि नशाको माध्यमबाट मस्तिष्कमा असर पुगेर चक्कर आउने समस्या देखा पर्छ ।
तथ्याँक अनुसार नेपालमा कुल जनसंख्याको ७ दशमलव २ प्रतिशतमा कान पाक्ने रोग छ। यीमध्ये १ दशमलव ३ प्रतिशत हड्डी कुहिने रोग रहेको छ। कान पाकेको लामो समय भएमा शरीरका अन्य अंग पनि प्रभावित हुँदै जान्छन् ।
बालबालिकाको कान किन पाक्छ ?
बच्चालाई लामो समयसम्म रुघाखोकी लाग्दा वा आमाले सुतेर दुध ख्वाउँदा बच्चालाई कान पाक्ने समस्या देखिन्छ ।
आमाको दुध खाँदा बच्चालाई असजिलो भए वा कानमा दुध पसेमा पनि यो समस्या देखिन सक्छ । फोहोर पानीमा खेल्ने, नुहाउँदा कानमा पानी परेमा वा कानको जालीमा असर पर्ने गरी कान कोट्याउँदा पनि बच्चाको कान पाक्न सक्छ ।
बालबालिकामा नाक बन्द हुँदा, नाकभित्र र घाँटीको माथिल्लो भागमा मासु पलाउँदा तथा पिनास हुँदा पनि कान पाक्न सक्छ ।
कान पाक्न नदिने ८ उपायहरु
१. आमाले दूध खुवाउँदा कानमा पर्न दिनुहुँदैन।
२. बच्चाको कानमा तेल हाल्नु हुदैन । यसले पनि कान पाक्ने समस्या हुनसक्छ ।
३. बच्चाहरुलाई फोहर पानीमा खेल्न दिनुहुँदैन।
४. बच्चालाई नुहाउँदा कानमा कपास राखेर नुहाइदिने गर्नुपर्छ ।
५. बच्चालाई रुघाखोकी लाग्नबाट बचाउने वा लागेमा तत्काल उपचार गराउनुपर्छ।
६. बच्चाको कान जे पायो त्यहिले कोट्याउनु हुँदैन।
७. कानमा समस्या देखिए मनलाग्दी औषधिको प्रयोग गर्नुहुदैन।
८. कान दुख्दा तुलसी पातको रस, गाईको गहुँत हाल्नु हुदैन ।
९. संक्रमण फैलिन नदिन समयमै कानको उपचार गर्ने / चिकित्सकको परामर्श लिने ।
— एजेन्सीकाे सहयाेगमा